Παθήσεις Ωτός

Τα αφεστώτα ώτα είναι μια κατάσταση την οποία αναγνωρίζουμε τόσο σε παιδιά όσο και ενήλικες, άνδρες και γυναίκες.

Οφείλονται στο ιδιαίτερο σχήμα που λαμβάνει ο χόνδρος των πτερυγίων των αυτιών κατά την ανάπτυξη, με αποτέλεσμα τα αυτιά να εξέχουν από το κεφάλι περισσότερο από το φυσιολογικό.

Συνήθως η κατάσταση δεν συνοδεύεται από άλλα προβλήματα στην λειτουργία των αυτιών , όπως στην ακοή, οπότε το πρόβλημα καθίσταται καθαρά αισθητικό.

Λόγω της χαρακτηριστικήε εμφάνισης των πτερυγίων, τα άτομα με αφεστώτα ώτα, πολλές φορές εμφανίζουν προβλήματα συμπεριφοράς λόγω της αντιμετώπισης από τους γύρω τους.

Ιδιαίτερα σε παιδιά της σχολικής ηλικίας τα φαινόμενα είναι εντονότερα, γι αυτό και η ιδανική ηλικία για τη χειρουργική αποκατάσταση με Ωτοπλαστική ειναι στα 5-6 έτη , πριν δηλαδή το παιδί ξεκινήσει τη φοίτηση στο Δημοτικό.

Η Ωτοπλαστική είναι μια ανώδυνη επέμβαση, που στους ενήλικες μπορεί να γίνει ακόμα και με τοπική αναισθησία. Στα παιδιά προτιμάται η γενική αναισθησία, ανάλογα με το χαρακτήρα του παιδιού και τη συγκατάθεση των γονέων.

Τα αποτελέσματα της πλαστικής αποκατάστασης των πεταχτών αυτιών είναι συνήθως πολύ καλά.

Συνήθως δεν αφαιρείται καθόλου χόνδρινος ιστός, αλλά με τη βοήθεια κατάλληλων ραμμάτων, με τομή που γίνεται πίσω από το αυτί, αλλάζουμε το σχήμα του πτερυγίου ώστε να έρθει στην καινούρια του θέση.

Ο ασθενής το μόνο που χρειάζεται είναι για διάστημα περίπου 4-5 εβδομάδων να φορά μια ελαστική κορδέλα γύρω από τα αυτιά , κυρίως κατά τις ώρες του ύπνου για να αποφύγει κάποιον τραυματισμό.

Ο Χειρουργός ΩΡΛ είναι εκείνος που μαζί με τον ασθενή ή με τους γονείς του, όταν πρόκειται για παιδί, θα καθορίσει το πλάνο και το σχεδιασμό για το βέλτιστο αποτέλεσμα μετά το χειρουργείο.

Υπάρχουν δύο κύριοι τύποι βαρηκοΐας :

–  Η βαρηκοΐα αγωγιμότητας χαρακτηρίζεται από την αδυναμία να προωθηθούν σωστά τα ηχητικά κύματα μέσα στο κανάλκι του αυτιού( έξω ακουστικός πόρος), στο τὐμπανο και στο μέσο αυτί ώστε να παραχθεί σωστά το ηχητικό ερέθισμα.

–  Η Νευροαισθητήριος βαρηκοΐα είναι ο άλλος βασικός τύπος της βαρηκοΐας , που σχετίζεται με παθήσεις του ακουστικού νεύρου στο έσω αυτί.

Όταν αυτοί οι δύο τύποι βαρηκοΐας συνυπάρχουν , μιλάμε για μεικττού τύπου βαρηκοΐα.

Ποιες είναι οι αιτίες της βαρηκοΐας αγωγιμότητας ;

–  Φλεγμονές του αυτιοὐ.

–  Βύσμα κυψελίδας.

–  Διάτρηση (τρὐπα) στο τὐμπανο.

–  Τραύματα, εκ γενετής παραμορφώσεις του αυτιού.

–  Κρυολόγημα, συλλογή υγρού στο μέσο αυτἰ.

–  Ωτοσκλήρυνση.

Ποια είναι τα συμπτώματα της βαρηκοΐας αγωγιμότητας ;

–  Μειωμένη ακοή.

–  Εμφανής φλεγμονή (ωτίτιδα).

–  Διάτρηση της τυμπανικής μεμβράνης.

–  Πόνος (ωταλγία).

–  Δημιουργία βύσματος κυψελίδας (κερί) στον έξω ακουστικό πόρο.

–  Εμφάνιση μάζας, όγκου στο αυτί.

Πώς γίνεται η διάγνωση της βαρηκοΐας αγωγιμότητας ;

–  Αν εμφανίσετε  κάποιο από τα παραπάνω συμπτώματα πρέπει να απευθυνθείτε σε ΩΡΛ για να διαγνώσει την πάθησή σας. Ο ιατρός θα λάβει υπόψιν του το ιστορικό, τα συμπτώματα και τα αποτελέσματα της εξέτασης (κλινική εξέταση, ακοολογικός έλεγχος ) ώστε να σας δώσει τις κατάλληλες οδηγίες και θεραπεία αν χρειαστεί. Ο ακοολογικός έλεγχος περιλαμβάνει βασικά το ακοόγραμμα και εφόσον χρειαστεί και τυμπανόγραμμα.

Πώς θεραπεύεται η βαρηκοΐα αγωγιμότητας ;

Ανάλογα με το αίτιο που προκάλεσε τη βαρηκοΐα ο Ωτορινολαρυγγολόγος θα προβεί στην κατάλληλη πράξη ή θεραπεία που μπορεί να είναι :

–  Αφαίρεση του κεριού (βύσματος κυψέλης).

–  Θεραπεία με σταγόνες.

–  Χορήγηση αγωγής από το στόμα.

–  Τοπική περιποίηση.

–  Χειρουργική επέμβαση ( αποκατάσταση διάτρησης με τυμπανοπλαστική, αφαίρεση όγκου, αναβολοτομή σε ωτοσκλήρυνση).

Τι είναι η νευροαισθητήριος βαρηκοΐα ;

Υπάρχουν δύο κύριοι τύποι βαρηκοΐας :

–  Η Νευροαισθητήριος βαρηκοΐα είναι ο άλλος βασικός τύπος της βαρηκοΐας , που σχετίζεται με παθήσεις του ακουστικού νεύρου στο έσω αυτί.

–  Η Βαρηκοΐα αγωγιμότητας χαρακτηρίζεται από την αδυναμία να προωθηθούν σωστά τα ηχητικά κύματα μέσα στο κανάλκι του αυτιού( έξω ακουστικός πόρος), στο τύμπανο και στο μέσο αυτί ώστε να παραχθεί σωστά το ηχητικό ερέθισμα.

Όταν αυτοί οι δύο τύποι βαρηκοΐας συνυπάρχουν , μιλάμε για μεικτού τύπου βαρηκοΐα.

Τι προκαλεί την Νευροαισθητήριο Βαρηκοΐα ;

Όταν τα τριχωτά κύτταρα που βρίσκονται στον κοχλία,που είναι  το όργανο της αίσθησης της ακοής, υποστούν κάποια βλάβη ή απουσιάζουν, τότε εμφανίζεται αυτός ο τύπος της βαρηκοΐας. Αυτό μπορεί να αφορά όλα ή μερικά από  τα τριχωτά κύτταρα.

Στη δεύτερη περίπτωση οι ασθενείς διατηρούν συνήθως κάποιο από το επίπεδο της ακοής τους, χωρίς να μπορούν να ακούν όλους τους ήχους. Όταν όλα τα τριχωτά κύτταρα υποστούν βλάβη ή απουσιάζουν εξ αρχής ο ασθενής εμφανίζει σοβαρού βαθμού απώλεια της ακοής ή έχει πλήρη ανικανότητα να ακούσει από το ένα ή τα δύο αυτιά (κώφωση).

Ποια είναι τα συμπτώματα της Νευροαισθητήριας Βαρηκοΐας ;

Τα συμπτώματα (μονόπλευρα ή και στα δύο αυτιά) περιλαμβάνουν :

–  Δυσκολία στην ακοή.

–  Ήχους που «ξεθωριάζουν».

–  Βουητά (εμβοές) στα αυτιά.

Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου -αίτια Νευροαισθητήριας Βαρηκοΐας ;

–  Ηλικία ( εμφάνιση σε 1 στους 7 ανθρώπους άνω των 65 ετών).

–  Κληρονομικότητα.

–  Τραύματα της κεφαλής.

–  Χειρουργικές επεμβάσεις στα αυτιά.

–  Φλεγμονές (ιογενέις λοιμώξεις κτλ).

–  Ορισμένα φάρμακα (ωτοτοξικά φάρμακα).

–  Προωρότητα στη γέννηση.

–  Μικρό βάρος γέννησης.

–  Νοσηλεία σε μονάδα νεογνών.

Πώς γίνεται η διάγνωση της Νευροαισθητήριας Βαρηκοΐας ;

Η πιο απλή αλλά και σημαντική μέθοδος διάγνωσης της βαρηκοΐας , μαζί με την κλινική εξέταση και το ιστορικό, είναι το Ακοόγραμμα. Με τον ακοολογικό έλεγχο, που είναι μια απλή και γρήγορη εξέταση μπορεί να γίνει άμεσα η διάγνωση και να διαγνώσει ο ΩΡΛ αν πρόκειται για Νευροαισθητήριο ή Βαρηκοΐα Αγωγιμότητας.

Για τον έλεγχο της ακοής στα Νεογνά χρησιμοποιούνται αυτοματοποιημένες ανώδυνες εξετάσεις ( Ωτοακουστικές εκπομπές) , που δίνουν πληροφορίες στον Ωτορινολαρυγγολόγο για την κατάσταση της ακοής των νεογνών, βρεφών και παιδιών.

Ποια είναι η ιδανικότερη αντιμετώπιση της Νευροαισθητήριας Βαρηκοΐας ;

Συνήθως τα άτομα που πάσχουν από αυτόν τον τύπο βαρηκοΐας δε θα μπορέσουν ξανά να αποκτήσουν μια φυσιολογική ακοή. Παρ’όλα αυτά υπάρχουν μέθοδοι ή χειρουργικές τεχνικές που μπορούν να αποκαταστήσουν κάποιο ποσοστό της ακοής.

Ανάλογα με την αιτία της βαρηκοΐας προτείνεται :

–  Υποβοήθηση της ακοής με τεχνικά μέσα( ακουστικά βαρηκοΐας κτλ).

–  Χειρουργική αντιμετώπιση (κοχλιακά εμφυτεύματα).

Τι είναι οι εμβοές (βουητό στα αυτιά) ;

Μεγάλος αριθμός ανθρώπων εμφανίζει σε κάποια φάση της ζωής του βουητό ή άλλους ήχους στα αυτιά. Η κατάσταση αυτή είναι γνωστή σαν εμβοές , που είναι ήχοι που αντιλαμβάνεται το άτομο, χωρίς να τους ακούν οι γύρω του.

Τύποι Εμβοών :

–  Συνεχείς εμβοές : συνεχής ήχος του οποίου η ένταση μπορεί να εμφανίζει διακυμάνσεις.

–  Σφύζουσες εμβοές : ήχος διακοπτόμενος, συχνά θυμίζει το ρυθμό της καρδιάς .

Παράγοντες κινδύνου για εμφάνιση εμβοών :

–  Έκθεση σε δυνατό θόρυβο (θορυβώδες περιβάλλον εργασίας, εκρήξεις, χρήση όπλων, συναυλίες).

–  Κάπνισμα.

–  Φύλο (άνδρες πιο συχνά).

–  Βαρηκοΐα.

–  Μεγάλη ηλικία.

Σημασία για τις εμβοές και την αντιμετώπισή τους έχει η καλή λήψη ιστορικού και η πλήρης κλινική εξέταση από τον Ωτορινολαρυγγολόγο (ωτοσκόπηση, ακοόγραμμα).

Σε ορισμένες περιπτώσεις ίσως χρειαστεί και περαιτέρω έλεγχος με απεικονιστικές μεθόδους ή εργαστηριακές εξετάσεις για να βρεθεί η αιτία των εμβοών.

Οι θεραπευτικές επιλογές εξαρτώνται κυρίως από το αίτιο που είναι υπεύθυνο.

Η Ωτίτιδα μπορεί να αφορά το έξω, το μέσο ή το έσω αυτί και συνήθως οφείλεται σε ιό ή μικρόβιο.

Η πιο συχνή μορφή αφορά στο μέσο αυτί (μέση ωτίτιδα), που είναι μια μικρή κοιλότητα με αέρα ακριβώς πίσω από την τυμπανική μεμβράνη.

Άλλη συχνή ωτίτιδα είναι η Εξωτερική Ωτίτιδα (κάποιες φορές αναφέρεται ως ¨Αυτί του κολυμβητή¨) και αφορά το εξωτερικό τμήμα του αυτιού δηλαδή τον έξω ακουστικό πόρο και το πτερύγιο.

Μέση Ωτίτιδα

Ανάλογα με τη χρονιότητα χωρίζεται σε

Οξεία μέση ωτίτιδα :

–  Επώδυνη.

–  Μικρή σε διάρκεια.

–  Συνήθως θεραπεύεται χωρίς να αφήσει  βλάβη στο αυτί.

Χρόνια μέση ωτίτιδα :

–  Επώδυνη.

–  Συμπτώματα μεγάλης διάρκειας.

–  Μπορεί να προκαλέσει μόνιμες βλάβες στο αυτί.

Τι μπορεί να προκαλέσει Μέση Ωτίτιδα ;

Οι φλεγμονές στο μέσο αυτί προκαλούνται συνήθως όταν η ευσταχιανή σάλπιγγα ( ένας σωλήνας που συνδέει το αυτί με τη μύτη), είναι κλειστή και δεν μπορεί να αποτρέψει την είσοδο παθογόνων μικροοργανισμών στο μέσο αυτί.

Η Μέση ωτίτιδα είναι συνήθως το αποτέλεσμα μιας από τις παρακάτω καταστάσεις:

–  Κρυολόγημα.

–  Υπερτροφία αδενοειδών εκβλαστήσεων (μεγάλα κρεατάκια).

–  Φλεγμονή στους παραρρίνιους κόλπους.

–  Απότομες αλλαγές στην πίεση (καταδύσεις, πτήσεις).

–  Αλλεργική ρινίτιδα.

Συμπτώματα :

–  Πόνος (ωταλγία).

–  Υγρό που τρέχει από το αυτί.

–  Απώλεια ή δυσκολία στην ακοή, αίσθημα πληρότητας.

Στα παιδιά μπορεί επιπρόσθετα να εμφανιστούν :

–  Ωταλγία στον ύπνο.

–  Δυσκολία να κοιμηθούν.

–  Ζάλη.

–  Πυρετός.

–  Πονοκέφαλος.

–  Απώλεια όρεξης για φαγητό.

–  Βαρηκοΐα.

Πότε να απευθυνθείτε σε ΩΡΛ ;

–  Αν κάποιο από τα παραπάνω συμπτώματα επιμένει πάνω από 24 ώρες.

–  Αν βλέπετε υγρό ή αίμα να τρέχει από το αυτί.

–  Αν ο πόνος είναι μόνιμος και επιμένει.

–  Αν το παιδί σας είναι ανήσυχο ή εμφανίζει κόπωση μετά από κρυολόγημα.

Τι είναι ο ίλιγγος :

Ίλιγγος είναι μια ειδική μορφή ζάλης που προκαλείται από διαταραχή στον λαβύρινθο, που είναι το όργανο της ισορροπίας που βρίσκεται στο έσω ους.

Συνήθως εμφανίζεται σαν περιστροφή του περιβάλλοντος ή σαν αίσθηση του ασθενή ότι κοιτά κάτω από μεγάλο ύψος.

Τι προκαλεί τον  Ίλιγγο ;

Διαταραχή στο έσω αυτί και στα όργανα της ισορροπίας που στέλνουν  σήματα στον εγκέφαλο είναι η αιτία του ιλίγγου. Ο εγκέφαλος λαμβάνει λάθος ερεθίσματα από τα όργανα της ισορροπίας με αποτέλεσμα να εμφανίζεται αστάθεια και ίλιγγος.

Αιτίες  που μπορούν να προκαλέσουν συμπτώματα ιλίγγου ή ζάλης :

–  Καλοήθης παροξυσμικός Ίλιγγος θέσης.

–  Ιογενείς λοιμώξεις.

–  Κακώσεις κεφαλής.

–  Χειρουργεία στα αυτιά.

–  Νόσος Μeniere.

–  Ακουστικό νευρίνωμα.

–  Ημικρανίες.

–  Αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο.

–  Ὀγκοι περιοχής κεφαλής ή τραχήλου.

Ποια είναι τα τυπικά συμπτώματα του Ιλίγγου ;

Τα συμπτώματα της ζάλης και του ιλίγγου  μπορεί να περιλαμβάνουν :

–  Εμβοές.

–  Βαρηκοΐα.

–  Ναυτία.

–  Εμετός.

–  Αίσθημα πληρότητας στα αυτιά.

Παράγοντες κινδύνου που μπορεί να αυξήσουν τις πιθανότητες να πάθετε Ίλιγγο :

–  Προηγηθείσα κάκωση κεφαλής.

–  Αλκοολισμός.

–  Σακχαρώδης Διαβήτης.

–  Κάπνισμα.

–  Αρτηριακή Υπέρταση.

–  Φάρμακα (αντιυπερτασικά, ασπιρίνη κτλ).

Πώς γίνεται η διάγνωση του Ιλίγγου ;

Σε περίπτωση που εμφανίζετε συμπτώματα ζάλης-ιλίγγου θα πρέπει να αναζητήσετε την εξειδικευμένη συμβουλή ενός ΩΡΛ.

Το καλό ιστορικό και η ενδελεχής κλινική εξέταση θα βοηθήσουν σε μεγάλο ποσοστό στην αντιμετώπιση του περιστατικού.

Μερικά από τα tests που διενεργεί ο ΩΡΛ για τη διάγνωση του ιλίγγου είναι :

–  Ακοόγραμμα.

–  Έλεγχος νυσταγμού.

–  Δοκιμασία Dix Hallpike, Romberg και stepping test.

–  Βιντεονυσταγμογραφία.

Ποιες είναι οι συνήθεις θεραπείες για τον Ίλιγγο ;

–  Χειρισμός Εpley.

–  Φαρμακευτική θεραπεία.

–  Χειρουργική θεραπεία.

Όταν μιλάμε για μέση ωτίτιδα εννοούμε τη φλεγμονή του αυτιού που αφορά το τμήμα πίσω από το τύμπανο.

Η οξεία μέση ωτίτιδα είναι η δεύτερη συχνότερη ασθένεια της βρεφικής και παιδικής ηλικίας μετά το κοινό κρυολόγημα. Στα παιδιά είναι συχνότερη η πάθηση σε σχέση με τους ενήλικες εξαιτίας της ιδιαιτερότητας του σχήματος της ευσταχιανής σάλπιγγας, του σωλήνα που ενώνει τη μύτη με το αυτί. Στις μικρότερες ηλικίες ο σωλήνας αυτός αποφράσσεται πιο εύκολα σε σχέση με τους ενήλικες και προκαλείται πιο συχνά μέση ωτίτιδα.

Οι υπερτροφία των  αδενοειδών εκβλαστήσεων ( κρεατάκια) επίσης είναι αιτία για υποτροπιάζουσες λοιμώξεις του μέσου ωτός λόγω απόφραξης του έσω στομίου της ευσταχιανής σάλπιγγας.

Η μέση ωτίτιδα διακρίνεται σε οξεία, χρόνια και μέση ωτίτιδα με υγρό (εκκριτική ωτίτιδα).

Συχνότερη αιτία για την έναρξη μέσης ωτίτιδας μια ιογενής λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού και όχι οι μικροβιακές λοιμώξεις όπως οι περισσότεροι νομίζουν.

Οξεία μέση ωτίτιδα

Είναι η λοίμωξη του μέσου ωτός που διαρκεί μέχρι 3 εβδομάδες. Υπάρχει φλεγμονή στο μέσο αυτί και παρουσία υγρού. Τα συμπτώματα είναι πόνος, πυρετός, ενώ συνήθως προηγούνται βαρηκοΐα και αίσθημα πίεσης στο αυτί. Συνοδά συμπτώματα μπορεί να είναι η δυσχέρεια της αναπνοής από τη μύτη, ενώ στα βρέφη εμφανίζεται έντονη ανησυχία.

Αν το υγρό που υπάρχει πίσω από το τύμπανο πιέζει και προκαλέσει ρωγμή στον υμένα, τότε μπορεί να τρέξει υγρό με πρόσμειξη αίματος από το αυτί και ο πόνος σταματά ξαφνικά με εντυπωσιακό τρόπο.

Η οξεία μέση ωτίτιδα θεραπεύεται με τη λήψη φαρμάκων, με οδηγίες του ωτορινολαρυγγολόγου.

Επιπλοκές τις πάθησης που μπορεί να είναι πολύ σοβαρές για τον ασθενή είναι η μαστοειδίτιδα, η λαβυρινθίτιδα, η ρήξη της τυμπανικής μεμβράνης κτλ.

Με την κατάλληλη αγωγή που μπορεί να περιλαμβάνει αποσυμφορητικά από τη μύτη, παυσίπονα και αν απαιτηθεί αντιβιοτικά, αποφεύγουμε την εμφάνιση των επιπλοκών.

Μέση ωτίτιδα με υγρό (εκκριτική ωτίτιδα)

Στην περίπτωση που το υγρό παραμείνει στο μέσο ους, πίσω από το τύμπανο, πέραν των τριών εβδομάδων, η οξεία μέση ωτίτιδα μεταπίπτει σε εκκριτική ωτίτιδα.

Το υγρό που πλέον δεν είναι πυώδες , προκαλεί αίσθημα βάρους και βαρηκοΐα. Όσο η κατάσταση παραμένει χωρίς να αντιμετωπίζεται το υγρό γίνεται πιο ζελατινώδες και δύσκολα θα απορροφηθεί χωρίς παρέμβαση.

Συντηρητικά χορηγούνται αποσυμφορητικά από τη μύτη ώστε να επιτύχουμε τον καλύτερο αερισμό του μέσου αυτιού και να εξαφανιστεί το υγρό.

Η πάθηση χρειάζεται τακτική παρακολούθηση από τον ΩΡΛ ώστε να ελέγχεται η πορεία της θεραπείας με την κλινική εξέταση, την ωτοσκόπηση και το τυμπανόγραμμα.

Αν το υγρό παραμένει περισσότερο από 3 μήνες τότε απαιτείται χειρουργική παρέμβαση με Μυριγγοτομή, αφαίρεση του υγρού και πιθανώς την τοποθέτηση σωληνίσκων αερισμού (“σωληνάκια”) και αδενοτομή (αφαίρεση στα «κρεατάκια»)

Χρόνια μέση ωτίτιδα

Είναι η μόνιμη διάτρηση στην τυμπανική μεμβράνη που μπορεί να συνοδεύεται από επεισόδια ωτόρροιας (να τρέχει υγρό από το αυτί). Υπάρχει βαρηκοΐα αγωγιμότητας, υποτροπιάζουσες φλεγμονές και είναι δυνατή η ανάπτυξη χολοστεατώματος στο μέσο αυτί.

Προτεραιότητα σε αυτές τις περιπτώσεις αποτελεί η αντιμετώπιση αρχικά της χρόνιας φλεγμονής ώστε το αυτί να είναι «στεγνό» . Πρέπει επίσης να αναζητηθούν τα αίτια της πάθησης που σχετίζονται κυρίως με τον αερισμό του αυτιού μέσω της ευσταχιανής σάλπιγγας (υπερτροφικά «κρεατάκια», σκολίωση διαφράγματος, υπερτροφία ρινικών κογχών), αν δεν έχει προκληθεί από κάποιο τραυματισμό.

Η αποκατάσταση στη συνέχεια της ρήξης γίνεται με Τυμπανοπλαστική με λήψη μοσχεύματος και αποκατάσταση της αλυσίδας των ακουστικών οσταρίων εφόσον απαιτείται.

Έτσι προστατεύουμε τον ασθενή από φλεγμονές που μπορεί να επεκταθούν και να είναι απειλητικές (μηνιγγίτιδες, βλάβη του προσωπικού νεύρου κτλ. )